Tytuł: Terapia pedagogiczna Wiadomość wysłana przez: izkaa189 Marzec 16, 2011, 15:22:00 Terapia pedagogiczna, zwana dawniej reedukacją lub zajęciami korekcyjno-kompensacyjnymi, to specjalistyczne działania mające na celu niesienie pomocy dzieciom ujawniającym różnego rodzaju nieprawidłowości rozwoju i zachowania. Zaburzenia te koryguje się poprzez odpowiednie oddziaływania specjalistyczne o charakterze psychologiczno - pedagogicznym, profilaktycznym i medycznym. Jest to szczególnie ważne na początku kariery szkolnej dziecka.
Brak osiągnięć w nauce, częste niepowodzenia zazwyczaj wiążą się z trudnościami w czytaniu, pisaniu, liczeniu i innych czynnościach szkolnych i odnoszą się do dzieci o: - inteligencji przeciętnej i niższej niż przeciętna, - z zakłóceniami funkcji wzrokowych i słuchowych, - z zakłóceniami i opóźnieniami rozwoju ruchowego razem z zakłóceniami procesu lateralizacji, - o zaburzonym rozwoju procesów emocjonalno – motywacyjnych, - z zaburzeniami mowy, - z zaburzeniami zdolności matematycznych, - z zaburzeniami dynamiki procesów nerwowych. Trudnościom szkolnym często towarzyszą także trudności wychowawcze, zaburzenia aktywności, zaburzenia emocjonalne, zaburzenia relacji społecznych. Terapia pedagogiczna stwarza dzieciom z zakłóceniami rozwojowymi możliwości wszechstronnego rozwoju. W celu eliminowania niepowodzeń szkolnych oraz ich ujemnych konsekwencji oddziaływuje się za pomocą środków pedagogicznych na przyczyny i przejawy trudności dzieci w uczeniu się. Terapię pedagogiczną prowadzi się w formie indywidualnej i grupowej (liczba uczestników zajęć wynosi od 2 do 5 uczniów), by spowodować określone, pozytywne zmiany w zakresie sfery poznawczej i emocjonalno - motywacyjnej oraz wiedzy i umiejętnościach dziecka. W szkole terapia pedagogiczna odbywa się zazwyczaj w postaci zajęć korekcyjno - kompensacyjnych i wyrównawczych. Celem terapii pedagogicznej jest: - Stymulowanie i usprawnianie rozwoju funkcji psychomotorycznych - Wyrównywanie braków w wiadomościach i umiejętnościach uczniów - Eliminowanie niepowodzeń szkolnych oraz ich emocjonalnych i społecznych konsekwencji - dzieci wymagają wyrównywania braków w sferze psychicznej w skutek doświadczania negatywnych ocen i kar, a więc zainteresowanie ich tym co jest dla nich atrakcyjne i możliwe do osiągnięcia oraz dostrzeganie uzdolnień, sukcesów i pozytywnych cech. Zajęcia prowadzą nauczyciele posiadający przygotowanie w zakresie terapii pedagogicznej. ZASADY TERAPII PEDAGOGICZNEJ Zasada 1: Indywidualizacji środków i metod oddziaływania korekcyjnego - Dla każdego dziecka w grupie dobieramy indywidualny (inny) program. - Dobieramy indywidualne metody dydaktyczne i wychowawcze do możliwości konkretnego dziecka. - W toku zajęć kontrolujemy przebieg i wyniki pracy dziecka. - Pomagamy w przezwyciężaniu trudności. - Stosujemy indywidualne zabiegi wychowawcze i psychoterapeutyczne. Zasada 2: Powolnego stopniowania trudności w nauce czytania i pisania, uwzględniającego złożoność tych czynności i możliwości percepcyjne dziecka - Stosujemy stopniowanie trudności w zakresie objętości i przystępności opracowywanego materiału. - Przechodzimy od ćwiczeń prostych, obejmujących niewielki zakres materiału do złożonych wymagających opracowania dużych partii materiału dydaktycznego. - Przechodzimy do zadań trudniejszych wtedy, gdy dziecko sprawnie opanuje wcześniejsze, łatwiejsze. - Ćwiczymy tak długo daną umiejętność, dopóki terapeuta nie ma poczucia, że dziecko wykonuje ją sprawnie. - Nie ma czasowych reguł (rygorów) ćwiczenia danej umiejętności. Zasada 3: Korekcji zaburzeń: ćwiczenie przede wszystkim funkcji najgłębiej zaburzonych i najsłabiej opanowanych umiejętności - Im głębiej zaburzona dana funkcja tym większa podatność na zmęczenie dziecka, uważamy by do tego nie doszło. - Nie ćwiczymy tylko jednej funkcji, bo może dojść do przetrenowania, zniechęcenia i powrotu do złych nawyków. - Wskazana przemienność ćwiczeń - najgłębiej zaburzone funkcje z mniej zaburzonymi, bardziej sprawne z mniej, percepcja słuchowa z wzrokową. - W ćwiczeniu czytania i pisania - łączenie ich w jednym zdaniu. - Stosujemy przerwy na odpoczynek. Zasada 4: Kompensacji zaburzeń: łączenie ćwiczeń funkcji zaburzonych z ćwiczeniami funkcji niezaburzonych w celu tworzenia właściwych mechanizmów kompensacyjnych - Funkcje sprawniejsze wspierają czynności funkcji zaburzonych. - Usprawniona zostaje integracja psychomotoryczna. Zasada 5: Systematyczności - Zajęcia powinny odbywać się codziennie; lepiej 3x 20 minut niż 1 długie 60 minut. - Przerwy w zajęciach powodują regres. - Najbardziej męczące ćwiczenia percepcji słuchowej: nie powinny trwać każdorazowo dłużej niż kilka minut. Można jednak do nich kilkakrotnie wracać podczas zajęć, w przerwach stosując inny rodzaj ćwiczeń. Zasada 6: Ciągłości oddziaływania psychoterapeutycznego - Działania psychoterapeutyczne powinny towarzyszyć zabiegom dydaktycznym przez cały czas trwania zajęć terapii pedagogicznej. - W pierwszym okresie działania psychoterapeutyczne powinny być dominujące. - Pełnią funkcje profilaktyczne - chronią przed dalszymi negatywnymi następstwami niepowodzeń szkolnych. ORGANIZACJA DZIAŁAŃ TERAPEUTYCZNYCH 1. Planowanie Planując pracę terapeutyczną należy : - Zdiagnozować przejawy i przyczyny trudności szkolnych dziecka - Opracować ramowy indywidualny planu pracy z dzieckiem. - Zaprogramować kolejne jednostki zajęciowe Plan powinien zawierać: - Ćwiczenia korekcyjne zaburzonych funkcji - Ćwiczenia korekcyjno - kompensacyjne funkcji zaburzonej w koordynacji z bardziej sprawnymi - Ćwiczenia relaksacyjne i odpoczynkowe - Oddziaływania psychoterapeutyczne 2. Etapy terapii a) Etap przygotowawczy - pracujemy z dzieckiem na materiale konkretnym - obrazki i abstrakcyjnym - litery i figury geometryczne. Kształtujemy dojrzałość dziecka do nauki czytania i pisania poprzez wykonywanie: Ćwiczeń usprawniających ogólne sprawności ruchowe i sprawności manualne: - Ćwiczenia ogólnej sprawności ruchowej - Ćwiczenia sprawności ruchowej - Ćwiczenia rozmachowe - Ćwiczenia manualne - usprawnianie małych ruchów ręki - Ćwiczenia graficzne Ćwiczenie funkcji wzrokowej i orientacji przestrzennej , które wpływa na opanowanie umiejętności czytania i pisania (ćwiczenia manualne pod kontrolą wzroku, ćwiczenia koordynacji wzrokowo - ruchowej): - Spostrzegawczość - Analiza wzrokowa - Synteza wzrokowa - Kierunkowość - Pamięć wzrokowa Ćwiczenie funkcji słuchowej: - Ćwiczenia wrażliwości słuchowej - Koncentracja na bodźcach - Różnicowanie dźwięków (otoczenia, nazwy liter - głoski) - Pamięć słuchowa - Ćwiczenia rytmiczne - Ćwiczenia słuchu fonematycznego i fonetycznego (wyodrębnianie, różnicowanie, artykulacja) b) Terapia właściwa - ćwiczenie nauki czytania i pisania na materiale obrazkowo - literowym (łączenie liter w sylaby i słowa). Po zakończeniu tego etapu dziecko umie czytać, rozumie to co czyta, przepisuje, napisze z pamięci proste słowa. PRZYKŁADY ĆWICZEŃ WYKORZYSTYWANYCH W TERAPII PEDAGOGICZNEJ POMOCE DYDAKTYCZNE 1. 3 komplety obrazków przedstawiających np.: LODY OŁÓWEK CZAPKA ZESZYT SZCZOTECZKA PIERŚCIONEK WAZON CIASTKO KWIAT PASTA SZALIK SAMOCHÓD MOTORÓWKA 2. Komplet kartoników z nazwami obrazków (liczba pojedyncza i mnoga) 3. Komplet kartoników z napisami ilości głosek , liter i sylab 4. Komplet kartoników z samogłoskami 5. Krzyżówki - "uzupełnianki" ĆWICZENIA Ćwiczenie percepcji wzrokowej i pamięci wzrokowej a) Dobieranie par jednakowych obrazków - wykorzystujemy 2 komplety obrazków. Nauczyciel - Rozkłada przed dzieckiem wszystkie obrazki Polecenie - Uporządkuj te obrazki dobierając je w jednakowe pary Dziecko - Układa np. samochód - samochód; kwiat - kwiat; wazon - wazon itd. b) Dobieranie w pary odpowiednie przedmioty na obrazkach - wykorzystujemy 1 komplet obrazków. N - Rozkłada przed dzieckiem wszystkie obrazki P - Marysia zostawiła duży bałagan. Pomóż jej posprzątać. Dobierz w pary odpowiednie przedmioty. Czy jest coś, co nie pasuje do żadnej pary? D - Układa np. ołówek - zeszyt; wazon - kwiat c) Odwzorowywanie układów obrazków - wykorzystujemy 2 komplety obrazków, jeden dla nauczyciela, jeden dla dziecka; obrazki leża przed dzieckiem N- Układa przed dzieckiem ciąg złożony z 3, 4, 5, 6, ... obrazków (różne, równe - dowolność) P - Ułóż tak samo, korzystaj z obrazków leżących z boku (pokazanie gestem obrazków) D - Układa mając przed oczami wzór: czapka, zeszyt, pasta, ... d) Odtwarzanie z pamięci układu elementów - wykorzystujemy 2 komplety obrazków, jeden dla nauczyciela, jeden dla dziecka N - Układa przed dzieckiem ciąg złożony z 3, 4, 5, 6, ... obrazków (różne, równe - dowolność) P - Obejrzyj dokładnie te obrazki, zapamiętaj jak są ułożone. Zakryję je, a ty ułóż je tak samo z pamięci - korzystaj z obrazków leżących z boku (pokazanie gestem obrazków). Czy już mogę zakryć? e)Układanie obrazków w kolejności w jakiej były pokazywane - wykorzystujemy 2 komplety obrazków, jeden dla nauczyciela, jeden dla dziecka N - Układa przed dzieckiem ciąg złożony z 3, 4, 5, 6, ... obrazków (różne, równe - dowolność) w długich i krótkich ekspozycjach P - Ułóż obrazki w takiej samej kolejności Ćwiczenia percepcji słuchowej - słuchu fonematycznego, analizy i syntezy słuchowej a) Analiza sylabowa i głoskowa nazw obrazków - wykorzystujemy 1 komplet obrazków i kartoniki z napisem ilości sylab i głosek N - Układa przed dzieckiem kartoniki z napisem ilości sylab, głosek; rozkłada obrazki P - Nazwij obrazki, podziel nazwy na sylaby, głoski: ułóż obrazki pod napisami z ilością sylab, głosek b) Analiza sylabowa i głoskowa nazw obrazków - wykorzystujemy 2 komplet obrazków N - Rozkłada przed dzieckiem obrazki najpierw 1 komplet obrazków P - Ułóż obrazki wg ilości sylab w nazwie obrazka od najkrótszych do najdłuższych N - Rozkłada przed dzieckiem obrazki najpierw 2 komplet obrazków P - Ułóż obrazki wg ilości głosek w nazwie obrazka od najkrótszych do najdłuższych c) Rozpoznawanie określonej głoski w nagłosie - wygłosie nazw obrazków - wykorzystujemy 1 komplet obrazków N - Rozkłada przed dzieckiem obrazki P - Pokaż mi obrazek, w którego nazwie słyszysz na początku ... ? Pokaż mi obrazek, w którego nazwie słyszysz na końcu ... ? d) Rozpoznawanie obrazków na podstawie pierwszych głosek ich nazw - wykorzystujemy 1 komplet obrazków N - Rozkłada przed dzieckiem obrazki P - Pokaż obrazek, którego nazwa rozpoczyna się na ... ? Ćwiczenia percepcji słuchowej i wzrokowej a) Rozpoznawanie, wyszukiwanie i utrwalanie samogłosek w wyrazach - wykorzystujemy komplet wyrazów (liczba pojedyncza) i samogłosek, krzyżówka N - Układa przed dzieckiem kartoniki z samogłoskami i wyrazami (odwrócone napisy) P - Powiedz i pokaż, jakie samogłoski występują w wylosowanych przez ciebie wyrazach, na końcu uzupełnij krzyżówkę samogłoskami D - Losuje wyraz, odczytuje samogłoski - może je również pokazać, by lepiej zapamiętało, na końcu uzupełnia samogłoskami krzyżówkę N - Układa przed dzieckiem wyrazy (same lub z obrazkami, wersja trudna same obrazki) i samogłoski P - Przeczytaj wyraz (wskaż obrazek, w którego nazwie), który ma następujące samogłoski - nauczyciel pokazuje samogłoski, które występują w danym wyrazie np. czapka - a, a; samochód - a, o, ó itd..., na końcu uzupełnij krzyżówkę. b) Utrwalanie kolejności alfabetycznej - wykorzystujemy komplet wyrazów N - Układa przed dzieckiem wyrazy P - Ułóż wyrazy w kolejności alfabetycznej, biorąc pod uwagę pierwszą literę; P - Ułóż wyrazy w kolejności alfabetycznej, biorąc pod uwagę ostatnią literę Ćwiczenie logicznego myślenia - wykorzystujemy 3 komplety obrazków N - Pokazuje dziecku układ obrazków 4 lub 5, ułożonych następująco: 3 jednakowe obrazki i różny lub 2 razy po 2 pasujące do siebie obrazki i 1 różny P - Który obrazek nie pasuje do pozostałych ? Gramatyka - wykorzystujemy 3 komplety obrazków i napisy w liczbie pojedynczej i mnogiej N - Układa przed dzieckiem napisy i zestawy obrazków mnoga - pojedyncza (2 szale - 1 szal) P - Podpisz właściwym napisem Odpoczynek - pamięć wzrokowa - wykorzystujemy 2 komplety obrazków N - Rozkłada obrazki przy pomocy dziecka, tak by nie było widać obrazka P - Odkrywamy na przemian po 2 obrazki. Jeśli będzie jednakowa para zabieramy ją, jeśli nie zakrywamy obrazki. Wygrywa mający więcej par. Gra - super pamięć |