Napromieniowani

  Gdy pracowano nad ADA liczbĂŞ niepeÂłnosprawnych AmerykanĂłw szacowano na 43,8 mln. ByÂł to wynik badaĂą NHIS z 1979 roku, w ktĂłrych brano pod uwagĂŞ osoby z zaburzeniami wzroku, sÂłuchu, ortopedycznymi oraz innymi anatomicznymi, nie uwzglĂŞdniajÂąc jednak stopnia ograniczenia czynnoÂści Âżyciowych przez danÂą dysfunkcjĂŞ. Ze zwykÂłego porĂłwnania tych dwĂłch liczb Âłatwo moÂżna wywnioskowaĂŚ, Âże czĂŞsto medycznie stwierdzone dysfunkcje nie powodujÂą ograniczenia w podstawowych czynnoÂściach Âżyciowych, nie powodujÂą wiĂŞc niepeÂłnosprawnoÂści zgodnie ze wspó³czesnym rozumieniem tego sÂłowa. Z drugiej jednak strony badania z 1979 roku obejmowaÂły jedynie wybrane rodzaje schorzeĂą, nie uwzglĂŞdniaÂły np. osĂłb z RZS (reumatoidalnym zapaleniem stawĂłw) lub AIDS. Badania NHIS z 1990 roku stwierdzajÂą, Âże 33,8 mln ludzi w USA jest ograniczonych w swych czynnoÂściach Âżyciowych, wliczajÂąc wszelkie rodzaje dysfunkcji oraz wszelkie ich przyczyny.

Ciekawym zagadnieniem jest odnalezienie odpowiedzi na pytanie, co jest najczĂŞstszÂą przyczynÂą ograniczenia aktywnoÂści obywateli paĂąstwa, ktĂłre urosÂło do rangi lidera ekonomicznego, politycznego naukowego i kulturowego XX wieku. Na to pytanie takÂże odpowiadajÂą badania NHIS z 1990 roku. OgĂłlnie w przewaÂżajÂącej liczbie przyczynÂą ograniczenia waÂżnych czynnoÂści Âżyciowych sÂą dysfunkcje fizyczne, jedynie 8% stanowiÂą dysfunkcje umysÂłowe.

Tabela. Przyczyny niepeÂłnosprawnoÂści powodujÂącej ograniczenie waÂżnych czynnoÂści Âżyciowych w Stanach Zjednoczonych, 1990:

L.p., Przyczyna niepeÂłnosprawnoÂści, Liczba osĂłb w tys., % osĂłb z ograniczonÂą aktywnoÂściÂą

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16., Dysfunkcje ortopedyczne Choroby reumatyczne Choroby serca Zaburzenia tarczy miêdzykrêgowej (dyskopatie) Astma Zaburzenia neurologiczne Zaburzenia psychiczne Zaburzenia wzroku Upoœledzenie umys³owe Cukrzyca Nadciœnienie Zaburzenia kr¹¿enia mózgowego Zaburzenia s³uchu Choroby p³uc Osteoporoza i choroby koœci Inne, 5 873 4 010 3 430 1 762 1 710 1 560 1 525 1 347 1 069 1 032 837 679 649 560 322 7 388, 17,4 11,9 10,2 5,2 5,1 4,6 4,5 4,0 3,2 3,1 2,5 2,0 1,9 1,7 1,0 21,7

17., Razem, 33 753, 100

Aby uzyskaÌ pe³n¹ liczbê osób niepe³nosprawnych w amerykaùskiej populacji nale¿y wzi¹Ì jeszcze pod uwagê osoby przebywaj¹ce w szpitalach psychiatrycznych, domach dla przewlekle chorych i oœrodkach dla osób z upoœledzeniem umys³owym. Z danych z 1990 roku wynika, ¿e w USA we wspomnianych instytucjach stale przebywa 2,3 mln osób, z czego 1,8 mln w domach opieki dla przewlekle chorych (Nursing Homes). Wœród osób na sta³e przebywaj¹cych w ró¿nych oœrodkach s³u¿by zdrowia lub pomocy spo³ecznej dysfunkcja umys³owa jest wiêc najczêstsz¹ przyczyn¹ niepe³nosprawnoœci. Po w³¹czeniu tych osób otrzymujemy ca³kowit¹ liczbê osób niepe³nosprawnych w USA wg ADA 36,1 mln, czyli 13,66% spo³eczeùstwa.

Z badaĂą AmerykaĂąskiego Biura Spisu LudnoÂści (US Bureau of the Census) z lat 1984/85 wynika, Âże jedna na piĂŞĂŚ osĂłb w USA w wieku powyÂżej 15 lat jest ograniczona funkcjonalnie. 20,6% (37,3 mln) AmerykanĂłw pozostajÂących w gospodarstwach domowych (te badania takÂże nie obejmowaÂły placĂłwek sÂłuÂżby zdrowia i pomocy spoÂłecznej) ma kÂłopoty z jednÂą lub wieloma czynnoÂściami dnia codziennego. Chodzi tu o ograniczenie funkcjonalne lub sensoryczne. Brano pod uwagĂŞ kÂłopoty m.in. z nastĂŞpujÂącymi czynnoÂściami: chodzenie na dystansie 1/4 mili (19,2 mln AmerykanĂłw), podnoszenie lub noszenie ciĂŞÂżaru 10 funtĂłw (18,2mln), wchodzenie po schodach (18,1 mln), sÂłuchanie normalnej rozmowy (7,7 mln), poruszanie siĂŞ poza domem (6,0 mln), mĂłwienie w sposĂłb zrozumiaÂły (2,5 mln) czy poruszanie siĂŞ w domu (2,5 mln).