Instrument muzyczny – przyrzÂąd wytwarzajÂący dÂźwiĂŞk, przeznaczony do wykonywania muzyki.
DŸwiêk w instrumencie muzycznym wytwarzany jest za pomoc¹ wibratora, którego w³asnoœci fizyczne wp³ywaj¹ na wysokoœÌ dŸwiêku i jego barwê - najbardziej charakterystyczn¹ cechê pozwalaj¹c¹ odró¿niÌ poszczególne instrumenty tylko za pomoc¹ s³uchu. Wibrator jest g³ównym elementem instrumentu muzycznego; dwa pozosta³e to incytator i rezonator, czyli element pobudzaj¹cy wibrator do drgaù i element zwiêkszaj¹cy g³oœnoœÌ dŸwiêku. Zarówno incytator jak i rezonator wp³ywaj¹ na barwê dŸwiêku wytwarzanego przez instrument muzyczny.
Instrumentami muzycznymi nazywane sÂą rĂłwnieÂż przedmioty o niemuzycznym przeznaczeniu podstawowym, ktĂłre zyskujÂą cechy instrumentu muzycznego poprzez Âświadome wykorzystanie w utworze muzycznym. PrzykÂładem takiego jest dzwon wieÂżowy (klasyczny), ktĂłrego przeznaczeniem podstawowym jest sygnalizacja. W XIX wieku zostaÂł wprowadzony do instrumentarium orkiestry symfonicznej (obecnie bardziej popularny w formie dzwonu rurowego), przez co zyskaÂł miano instrumentu muzycznego.
PodziaÂł instrumentĂłw muzycznych
Najczêœciej stosowana klasyfikacja instrumentów muzycznych dzieli je na strunowe, dête i perkusyjne. Mimo i¿ powszechna i popularna, nie jest jednak naukowa i z punktu widzenia samej idei kategoryzacji, pozbawiona sensu, gdy¿ brak w niej wspólnego kryterium podzia³u. Kryterium wydzielenia grupy instrumentów strunowych jest rodzaj drgaj¹cego materia³u (struna), instrumentów dêtych - incytator, czyli si³a pobudzaj¹ca wibrator do drgaù (zadêcie), instrumentów perkusyjnych - dzia³anie samo w sobie (³ac. percussio - uderzanie). Curt Sachs - twórca nowoczesnej instrumentologii w swojej ksi¹¿ce "Historia instrumentów muzycznych" pisze, ¿e w podobny sposób mo¿na by podzieliÌ wszystkich Amerykanów na Kalifornijczyków, bankierów i katolików[1].
Klasyfikacja popularna, poprzez swoje ograniczenia zakresowe, obejmuje tylko fragment wspó³czesnego instrumentarium. Nie da siê wed³ug niej zaszeregowaÌ czêœci instrumentarium historycznego, ludowego i egzotycznego, a nawet niektórych wspó³czesnych instrumentów takich jak harmonika szklana (instrument pocierany), drumla i pozytywka (instrumenty z jêzyczkami szarpanymi).
Klasyfikacja popularna, mimo iÂż nienaukowa i nielogiczna, jest z powodu swojej intuicyjnej przystĂŞpnoÂści dla niewykwalifikowanego odbiorcy najbardziej rozpowszechniona w mediach a nawet w Âśrodowiskach naukowych.
Opracowana przez Curta Sachsa i Ericha von Hornbostela klasyfikacja naukowa dzieli instrumenty muzyczne wedÂług ÂźrĂłdÂła dÂźwiĂŞku (tzw. wibratora). ZostaÂła ona opracowana w sposĂłb pozwalajÂący - wedÂług jej autorĂłw - zakwalifikowaĂŚ kaÂżdy instrument muzyczny niezaleÂżnie od jego pochodzenia.
B³êdem spotykanym w mediach popularnych a tak¿e w œrodowiskach naukowych jest stosowanie nazewnictwa naukowego do okreœlania grup instrumentów w podziale popularnym, i na odwrót. Przyk³adem mo¿e byÌ wymienne stosowanie okreœleù "instrument dêty" i "aerofon", czy "idiofon" i "instrument perkusyjny", poniewa¿ instrumenty dête stanowi¹ tylko czêœÌ aerofonów a idiofony - czêœÌ instrumentów perkusyjnych.
Klasyfikacja naukowa[edytuj]
Information icon.svg Osobny artykuÂł: Klasyfikacja Hornbostela-Sachsa.
* Chordofony - instrumenty, w ktĂłrych wibratorem jest napiĂŞta struna,
* Aerofony - instrumenty, w ktĂłrych wibratorem jest drgajÂące powietrze,
* Membranofony - instrumenty, w ktĂłrych wibratorem jest napiĂŞta membrana,
* Idiofony - instrumenty, w których wibratorem jest cia³o sta³e maj¹ce w³asn¹ sprê¿ystoœÌ,
* Elektrofony - instrumenty, w ktĂłrych wibratorem jest membrana gÂłoÂśnika, a ÂźrĂłdÂłem drgaĂą pobudzajÂących wibrator ukÂład elektryczny.
Klasyfikacja popularna[edytuj]
Wymienione poniÂżej podgrupy trzech podstawowych grup instrumentĂłw w podziale popularnym mogÂą byĂŚ w niektĂłrych przypadkach stosowane zamiennie. Wynika to z faktu praktycznego podejÂścia do klasyfikacji i wiĂŞkszego lub mniejszego spopularyzowania terminologii.
* instrumenty strunowe - instrumenty muzyczne, w ktĂłrych ÂźrĂłdÂłem dÂźwiĂŞku jest drgajÂąca struna
o smyczkowe (skrzypce, altĂłwka, wiolonczela, kontrabas)
o szarpane (harfa, gitara, lutnia, klawesyn)
o uderzane (fortepian, pianino, cymbaÂły)
* instrumenty dĂŞte - instrumenty muzyczne, w ktĂłrych dÂźwiĂŞk pobudzany jest zadĂŞciem
o drewniane (flet, obĂłj, roÂżek angielski, klarnet, fagot, kontrafagot, saksofon - choĂŚ budowany z metalu, posiada drewniany stroik)
o blaszane (waltornia, trÂąbka, puzon, tuba)
o klawiszowe (organy, akordeon, fisharmonia)
o gÂłos i gwizd ludzki
* instrumenty perkusyjne - instrumenty muzyczne, w ktĂłrych dÂźwiĂŞk pobudzany jest poprzez poÂśrednie lub bezpoÂśrednie uderzanie instrumentu lub jego fragmentu
o podziaÂł ze wzglĂŞdu na budowĂŞ instrumentu
+ membranowe (kotÂły, bĂŞbny)
+ pÂłytowe (gong, talerze)
+ sztabkowe drewniane (ksylofon, marimba), metalowe (dzwonki, czelesta, wibrafon)
+ rurowe (dzwony rurowe)
+ prĂŞtowe (trĂłjkÂąt)
+ inne (kastaniety, pudeÂłka akustyczne, klekotka, terkotka, grzechotka)
o podziaÂł ze wzglĂŞdu na emitowany dÂźwiĂŞk
+ o nieokreÂślonej wysokoÂści dÂźwiĂŞku (bĂŞbny, talerze, trĂłjkÂąt, kastaniety)
+ o okreÂślonej wysokoÂści dÂźwiĂŞku (kotÂły, ksylofon, wibrafon, dzwony rurowe)
http://pl.wikipedia.org/wiki/Instrument_muzyczny
